Sprawdzone sposoby na bruksizm
Co to jest bruksizm?Nieświadomie zaciskacie zęby w ciągu dnia lub w nocy? A może zgrzytacie zębami przez sen? To może być bruksizm. Szacuje się, że może się z nim zmagać nawet 15% dorosłych. Bruksizm to mimowolna i powtarzalna aktywność mięśni żucia.
Zaciskamy wtedy szczęki nawet 10 razy mocniej niż podczas gryzienia czegoś twardego.
Kojarzy się głównie z jego przykrymi konsekwencjami, takimi jak starte zęby i bóle głowy. Jednak bruksizm to o wiele więcej. To bardzo ważny sygnał ze strony organizmu – alarm, w który należy się wsłuchać. Oznacza, że w naszym organizmie brakuje równowagi. Świadczy o tym, że układ współczulny odpowiedzialny za walkę i ucieczkę, jest bardziej aktywny – jesteśmy non-stop pobudzeni.
Jakie są objawy bruksizmu?
Bruskizmowi bardzo często towarzyszy ból głowy, szczęki i szyi, często o charakterze przewlekłym. Dochodzi też do trzasków i przeskakiwania w żuchwy, a nawet do tymczasowego blokowania. Problemem jest także ścieranie, pękanie, nadwrażliwość, a nawet rozchwianie zębów. Osoby cierpiące na bruksizm mogą mieć także problemy z dziąsłami, np. krwawienie lub zaniki przyzębia. Pojawia się też problem z jedzeniem, a u mnie bolesne było nawet ziewanie.
Jakie są przyczyny bruksizmu?
Na bruksizm składa się bardzo wiele czynników i nadal nie wszystkie są w pełni wyjaśnione. Jedną z przyczyn są predyspozycje fizyczne. Zagrożone bruksizmem są osoby, które mają problemy z oddychaniem, wadę zgryzu lub przerost migdałków.
Coraz częściej jednak bruksizm klasyfikowany jest jako choroba psychosomatyczna. Czynnikami, które mogą doprowadzić do bruksizmu, są:
- stres,
- zaburzenia psychiczne i emocjonalne,
- zaburzenia hormonalne (np. nadczynność tarczycy)
- choroby przewodu pokarmowego.
Niestety nie pomaga też zażywanie niektórych leków, w tym antydepresantów. Może na niego także istotnie wpływać niedobór witamin i magnezu, a także alergie.
Najczęściej na bruksizm cierpią dzieci (statystycznie aż 20-30%). Powodem jest kształtująca się u nich kora ruchowa, więc są bardziej podatne na zmiany środowiskowe, a w związku z tym zaburzenia w pracy układu autonomicznego. Bruksizm u dzieci może mieć charakter przejściowy i często sam mija (zazwyczaj ustaje po utracie mlecznych zębów).
Do jakiego specjalisty z bruksizmem?
Aby kompleksowo zająć się bruksizmem potrzebny jest niemały zespół specjalistów. Na pewno pomocny będzie stomatolog, psychoterapeuta lub psychiatra i fizjoterapeuta. Do często przydaje się dodatkowe wsparcie osteopaty, neurologa, protetyka i/lub chirurga twarzowo-szczękowego.
Jak zdiagnozować bruksizm?
Metodą diagnozującą bruksizm jest polisomnografia, którą przeprowadza się w warunkach szpitalnych. Jest to badanie, które rejestruje czynności organizmu ludzkiego. W zaciszu domowym można wykonać diagnostykę skriningową bezdechu sennego – urządzenie umieszcza się na ręku, a dane są przesyłane do lekarza za pomocą chmury.
Kiedy zaobserwowałam u mnie objawy bruksizmu, udałam się na diagnozę do interdyscyplinarnego zespołu w klinice stomatologicznej na warszawskim Powiślu. Zespół składał się z mistrza techniki dentystycznej, osteopaty oraz protetyka. Rozpoczęliśmy od bardzo rozbudowanego wywiadu i badań czynnościowych. Jest też możliwość konsultacji z chirurgiem szczękowym i logopedą. Zespół ściśle ze sobą współpracuje i przekazuje gromadzone przez wszystkich specjalistów informacje. Dzięki takiemu holistycznemu podejściu udało mi się zaplanować i przeprowadzić leczenie bez badania wstępnego za pomocą wspomnianej wcześniej aparatury.
Aby pomóc zdiagnozować przyczyny problemu warto zrobić dodatkowo badania krwi, w tym badanie OB, CRP oraz morfologię krwi. Czasem konieczne jest także wykonanie RTG szczęki i zatok.
Jak leczyć bruksizm?
Leczenie bruksizmu musi odpowiadać na wszystkie jego potencjalne przyczyny i skutki, dlatego wymaga interdyscyplinarnego podejścia. Najlepiej sprawdza się połączenie leczenia stomatologicznego, ortodontycznego, ćwiczeń relaksacyjnych oraz terapii behawioralnej. Często też sięga się po wsparcie farmakologiczne, m.in. lekami zmniejszającymi napięcie mięśniowe, przeciwlękowymi i antydepresantami. Jeżeli doszło do zapalenia stawów skroniowo-żuchwowych pomocne będą leki przeciwzapalne (np. ibuprofen). W niektórych przypadkach konieczne jest wykonanie prostowania przegrody nosa oraz przeprowadzenie reedukacji w zakresie oddychania i połykania.
Sposoby na bruksizm:
- ZIMNE OKŁADY
Na ból doraźnie pomogą zimne okłady. U mnie niezastąpiony okazał się wtedy Easy Ice Roller, który wcześniej stosowałam głównie do walki z obrzękiem wokół oczu. Przyniósł mi ulgę szczególnie na początku leczenia, kiedy ból był dość uporczywy.
- ZMIANA NAWYKÓW ŻYWIENIOWYCH
W trakcie leczenia bruksizmu konieczna jest zmiana diety, na taką która nie będzie nadwyrężała stawu skroniowo-żuchwowego. Posiłki powinny być miękkie, a najlepiej płynne. Możecie także zapomnieć o gumie do żucia.
- SZYNA RELAKSACYJNA
Stomatolog / ortodonta pomoże zabezpieczyć zęby przed dalszymi konsekwencjami zaciskania specjalną szyną. Ustawia ona szczękę w odpowiedniej pozycji i pozwala ograniczyć zgrzytanie.
Jest to jednak leczenie objawowe, więc należy je traktować jako częściowe rozwiązanie, a nie kompleksowe zaopiekowanie się tematem. Należy pamiętać, że bruksizm może występować także w ciągu dnia, a mało kto nosi szynę relaksacyjną całą dobę. Wiem, że ja na pewno tego nie robię ☺
Jednak serdecznie polecam skorzystanie z tej opcji, ponieważ na własnej skórze (a raczej szczęce) wiem, że jest to niezbędny element leczenia. Szybko przynosi ulgę w bólu, a dodatkowo chroni zęby przed dalszymi uszkodzeniami.
- TERAPIA MANUALNA, KTÓRA PRZYNIESIE ULGĘ PRZY BRUKSIZMIE
Osteopata i fizjoterapeuta to niezbędni doradcy w walce z bruksizmem. Przyniosą ulgę w bólu oraz pokażą specjalne ćwiczenia, które pomogą w pracy nad zmianą Waszych nawyków ruchowych. Dalszą pracę i masaże można, a nawet należy kontynuować w domu.
Warto spróbować jogi twarzy i wszelkich ćwiczeń, które pomogą zrelaksować napięcie mięśni. Pomoże m.in. rozchylanie ust i wysuwanie do przodu żuchwy, a także masaż szyi i ramion.
Z własnego doświadczenie polecam dodatkowo skorzystanie zarówno z aplikacji, jak i z gabinetu Facegroovin, do którego trafiłam na początku mojej walki z bruksizmem. To był dla mnie totalny game changer i prawdziwe odkrycie 2021. To miejsce naprawdę przyniosło ulgę mojemu ciału i duszy.
Recenzje z naszej redakcyjnej wizyty w Facegroovin przeczytacie tutaj >>
- BRUKSIZM A FIZYKOTERAPIA
Przy uporczywych dolegliwościach związanych z bruksizmem warto rozważyć fizykoterapię:
– stymulację elektryczną nerwów, która zmniejszy napięcie mięśni, co w efekcie przyniesie ulgę w bólu;
– fale radiowe lub terapię laserową, które stymulują przepływ krwi, zmniejszają stan zapalny i również pomagają pozbyć się bolesnych dolegliwości.
- CZY LOGOPEDA POMOŻE Z BRUKSIZMEM?
Konsultacja z logopedą, na którą trafiłam w ramach holistycznej terapii bruksizmu (we wspomnianej już klinice w Warszawie), była dla mnie bardzo dużym zaskoczeniem. Do tej pory logopeda kojarzył mi się głównie z dziećmi i nauką poprawnego wymawiania „R”.
Okazało się, że dorośli także powinni skorzystać z jego pomocy, m.in. właśnie wtedy, kiedy borykają się z bruksizmem. Celem terapii jest skorygowanie nieprawidłowej pracy języka i ust. Podczas wizyty odkryłam sporą ilość rzeczy, nad którymi powinnam popracować, o których nawet nie wiedziałam! Wydawałoby się, że to jest podstawowa wiedza, która powinniśmy mieć przekazywaną w szkole. Jednak dopiero po 30-tce dowiedziałam się m.in., że spoczynkowa pozycja mojego języka jest nieprawidłowa. Polecam każdemu udać się na takie konsultacje.
- TECHNIKI RELAKSACYJNE NA BRUKSIZM
Praca nad ograniczeniem lub rozładowywaniem stresu może istotnie przełożyć się na zmniejszenie się objawów bruksizmu. Najlepiej skorzystać z pomocy psychologa. Warto dołączyć do tego inne sprawdzone opcje relaksacyjne. Szczególnie polecam jogę (szczególnie Yin), medytację oraz ćwiczenia TRE® (Tension Releasing Exercises).
- CZY NA BRUKSIZM POMOŻE BOTOKS?
Botoks owszem może przynieść ulgę, jeżeli w wyniku zaciskania szczęki borykamy się z bólem i/lub szczękościskiem. Jak to działa? Toksyna botulinowa ogranicza aktywność mięśniowej w danym obszarze. Pierwsze efekty powinny być odczuwalne po 2-3 dniach od zabiegu, pełne po ok 2. tyg. Dla utrzymania efektu należy go powtarzać co ok. 6 mies.
- ARTROCENTEZA
Artrocenteza (punkcja stawu) jest popularnym zabiegiem ortopedycznym stosowanym, jeżeli staw jest wypełniony płynem. Jednak dopiero niedawno trafił on do gabinetów stomatologicznych. Po usunięciu płyn jest badany i ustalana jest przyczyna obrzęku. Po zabiegu zwiększa się mobilność żuchwy, a ból powinien ustąpić. Pomoże także pozbyć się charakterystycznych dla tej dolegliwości szumów usznych. Po zabiegu do stawu aplikowany jest kwas hialuronowy. Ważne – zabieg należy wykonywać wyłącznie u wykwalifikowanego chirurga szczękowo-twarzowego.
Kluczowe w skutecznym leczeniu bruksizmu jest zdiagnozowanie przyczyny, dlatego nie należy działać samodzielnie. Powyższe propozycje to sprawdzone, ale nie jedyne opcje. Dlatego leczenie należy zacząć koniecznie od udania się do specjalisty.
Czy bruksizm da się wyleczyć?
Nie ma w tym momencie skutecznej metody, która jednoznacznie i długotrwale pomoże nam się pozbyć bruksizmu. Jednak kompleksowe podejście do problemu może przynieść ulgę, ograniczy jego przykre skutki i przynajmniej częściowo pomoże zapanować nad problemem. Sama jestem tego najlepszym przykładem. Zignorowany bruksizm może mieć dla nas bardzo nieprzyjemne konsekwencje.
Czy bruksizm może zmienić rysy twarzy?
W wyniku nadmiernego stałego napięcia może dochodzić do przerostu mięśni żwaczy. Przez to linia żuchwy może stać się bardziej wyraźnie zarysowana, bardziej „kwadratowa”.
Do czego może prowadzić nieleczony bruksizm?
Nieleczony bruksizm może przerodzić się w szereg jeszcze bardziej nieprzyjemnych i groźnych konsekwencji niż same jego bezpośrednie objawy. Ucierpieć może m.in. nasz narząd wzroku – pojawia się ból w okolicach oczodołów, zaburzenia widzenia i suchość oczu. Tak jak u mnie – może dojść do bezsenności i problemów z równowagą. Pojawiają się: migreny, szumy w głowie, zaburzenia słuchu i w produkcji śliny, a także kłopoty z mobilnością.
Przy nieleczonym bruksizmie nasilają się problemy z zębami. Dochodzi do ścierania i pękania, a nawet przemieszczanie i łamania się zębów. Są bardziej nadwrażliwe i podatne na próchnicę. Może także dojść do odsłonięcia korzeni zębów. Dlatego, jeżeli borykacie się z bruksizmem należy być pod stałą opieką stomatologa.
Protetyk może odtworzyć powstałe w wyniku bruksizmu ubytki. Pamiętajcie jednak, że jeżeli leczenie nie będzie potraktowane holistycznie – sytuacja może szybko się powtórzyć. Także rekonstrukcja zębów powinna być niemalże końcowym, a nie jedynym działaniem związanym z walką z bruksizmem.
