Unboxing, czyli wszystko na temat ekologicznego (nie)pakowania
Szukamy kosmetyków bio, eco, vegan friendly. Czytamy składy, weryfikujemy INCI. Możemy śmiało nazwać się pokoleniem świadomych konsumentów. Ilu z nas jednak naprawdę zwraca uwagę na opakowanie produktu? Z czego jest wykonane? Czy jest przyjazne dla środowiska? Czy nada się do recyklingu?
Według ostatnich badań aż 76% Polaków już zauważyło, że na rynku istnieją produkty w ekologicznych opakowaniach. Jednocześnie, według innego sondażu, tylko co czwarta kobieta i co trzeci mężczyzna uważa, że zwracanie uwagi na opakowanie to obowiązek każdego świadomego ekologicznie konsumenta.
Przykładowo, możliwość ponownego wykorzystania tego, w co zapakowany jest produkt, jest ważne jedynie dla 46% kobiet i 23% mężczyzn. W efekcie 7% opakowań plastikowych wykorzystywanych w gospodarstwach domowych pochodzi z branży kosmetycznej.
Na co zatem powinniśmy zwracać uwagę, jeśli chcemy poprawić te statystyki? Przede wszystkim sięgajmy po produkty, które dokładają istotną cegiełkę do gospodarki o obiegu zamkniętym.
Opakowania nadające się do recyklingu
Większość opakowań kosmetyków nadaje się do recyklingu. Informacje na temat tego, z jakiego tworzywa jest zrobione, znajdziemy zazwyczaj na jego spodzie. Jest to trójkątne oznaczenie z cyferką w środku.
Ponad 30% Polaków nie podejmuje żadnych działań wspierających drugie życie odpadów, w tym aż 16% bez żenady deklaruje, że nie robi tego, bo nie ma na to… ochoty.
Raport Polskiego Instytutu Ekonomicznego „Czy zaleją nas śmieci?”
Tymczasem już w 2050 roku będziemy mieli w rzekach i ocenach więcej śmieci niż ryb…Także chyba najwyższa pora, abyśmy jednak zmotywowali się do działania!
Najgorzej wygląda sytuacja z wieloma opakowaniami po środkach higieny, takich jak szampony czy odżywki do włosów i żele pod prysznic. Jeśli nie zalegną na zawsze na wysypisku, aż ich toksyczne związki przenikną do gleby, to trafiają do spalarni lub jako alternatywne paliwo w cementowni. Tak źle i tak niedobrze. Miejmy nadzieję, że ten „wybór Zofii” skończy się najpóźniej w 2030 roku, ponieważ Komisja Europejska zabiega o to, aby najpóźniej do tego czasu wszystkie opakowania nadawały się do recyklingu.
Na ten moment tylko 27% firm z branży kosmetycznej edukuje konsumentów w zakresie odpowiedniego postępowania z odpadami.
Jeśli nie zaczniemy działać na dużą skalę, w połowie obecnego stulecia plastik stanie się drugim po wodzie najważniejszym elementem morskiego ekosystemu.
Raport Specjalny 2018 GOZ Euractiv.pl
Szkło
Nasze „top of mind” podczas myślenia o ekologicznych zamiennikach. Czepialscy zwracają uwagę na to, że nie jest to jednoznacznie dobre rozwiązanie. Dlaczego?
Szkło zostawia po sobie spory ślad, jeszcze zanim trafi na naszą toaletkę. Jest cięższe, co wpływa między innymi na transport, oraz jest bardziej energochłonne podczas przetapiania (potrzebuje bardzo wysokiej temperatury).
Jednak w zestawieniu z ropopochodnym plastikiem wypada korzystniej, szczególnie jeśli zadbamy o jego drugie życie. Szkło można przerabiać właściwie w nieskończoność. Przy jego recyklingu można oszczędzić nawet 50% wody i 30% energii!
Jedna szklana butelka poddana recyklingowi to ekwiwalent 25-minutowej pracy komputera lub 10 minut pracy zmywarki do naczyń.
Dodatkowo mamy pewność, że szklane opakowanie nie tylko nie oddziałuje negatywnie na produkt (jak niektóre toksyczne plastiki), a dodatkowo może chronić go przed światłem (jeśli mamy do czynienia z biofotonicznym opakowaniem). Niestety, w 2019 roku na polskim rynku tylko 6% kosmetyków miało szklane opakowanie.
Esencjonalny Balsam Do Ciała, D’Alchemy, 219 zł
KUPPapier
Nie spotkaliście się jeszcze z kosmetykami w papierowych opakowaniach? Nie mam tu na myśli popularnych i totalnie zbędnych kartoników „zabezpieczających” plastikowe tubki i słoiczki (z których na szczęście wiele firm – jak np. Ziaja – wycofuje się teraz naprędce).
Peeling gruboziarnisty Fit Mango, Ziaja, 19,99 zł
KUPNad wprowadzeniem kosmetyków w papierowych tubach intensywnie pracuje między innymi L’Oréal. Międzynarodowy gigant już w przyszłym roku planuje wprowadzić także papierowe butelki.
Dlaczego papier jest lepszym rozwiązaniem niż plastik? Dużo szybciej się rozkłada i można go recyklingować nawet 6 razy. Zwracajcie jednak szczególną uwagę na to, czy nie jest on pokryty chemiczną farbą, lakierem lub folią, ponieważ taki nie będzie nadawał się do przetworzenia.
Sztyft do twarzy i ciała Skin Stick, ala natural beauty, 49 zł
KUPOpakowania pochodzące z recyklingu
Zarówno opakowanie szklane, jak i kartonowe, może być bez problemu pozyskane z recyklingu. Marki ekologiczne powinny korzystać z takiego rozwiązania w pierwszej kolejności. Jak rozpoznać takie opakowania? Należy szukać oznakowania, które potwierdzi pochodzenie i będzie dla nas gwarancją, że zostały stworzone w zrównoważony sposób. (np. „opakowanie w 65% powstało z surowców pochodzących z recyklingu.”)
Miejmy jednak nadzieje, że już niedługo takie podejście będzie standardem. Przykładowo, marka Dove zobowiązała się już w 2019 roku, że przechodzi wyłącznie na opakowania pochodzące w 100% z recyklingu.
W trakcie wymiany swoich opakowań jest także nasza rodzima marka YOPE. Do tej pory wszystkie ich produkty po zużyciu nadawały się do recyklingu. Teraz wiele z nich także pochodzi z obiegu wtórnego. W butelkach wyprodukowanych w 100% z R-PET można już kupić między innymi ich mydła, żele pod prysznic, środki czystości i płyny do mycia naczyń.
Żel pod prysznic Zimowy Poncz, Yope, 19,99 zł
KUP
Wzmacniający eliksir do włosów Botanicals, L’Oreal Paris, 34 zł
KUPOpakowania zwrotne i wielorazowe – to się wszystkim opłaca
Czy wiedzieliście o tym, że w latach 50. XX wieku 80% wszystkich butelek w Polsce stanowiły butelki zwrotne? Teraz możemy o takim stanie rzeczy jedynie pomarzyć. Na szczęście, niektóre marki same zachęcają swoich klientów do zwracania opakowań. Co więcej – nawet premiują takie zachowania.
Chyba jednym z pionierów takiego działania był (niestety nadal niedostępny w Polsce) LUSH, który za oddanie do sklepu 5 swoich opakowań (już stworzonych z recyklingu) nagradza maseczką.
Marka Kiehl’s prowadzi program „Nagradzamy Recykling”. Za zwrot pustego opakowania otrzymujemy pieczątkę. Trzy pieczątki możemy wymienić na balsam do ust, pięć na mini produkt, a dziesięć na dowolny kosmetyk o wartości 95 zł. Dzięki programowi w 2018 roku tylko Polsce zebrano 6000 pustych butelek (126 kg odpadów).
Tonik Calendula Herbal Extract, 169 zł
KUPNasze rodzime marki także podążają za tym słusznym trendem:
Cztery szpaki: każde oddane opakowanie to 1 punkt w programie lojalnościowym (1 punkt = 1 złoty).
Mydło w płynie Cytryna i Mięta, 4 szpaki, 37 zł
KUPIossi: przyjmuje zwrot słoików i butelek po swoich kosmetykach. Po dokonaniu zwrotu, dostaje się kod na kolejne zamówienie, a do następnego zakupu dołączone zostanie małe serum do twarzy i torebka nasion kwiatów miododajnych, idealnych dla pszczół. Opakowania ze zwrotów zostaną wykorzystane ponownie #zerowastebyiossi.
Krem do rąk Morela, IOSSI, 82 zł
KUPMinisterstwo Dobrego Mydła: premiuje zwroty opakowań rabatem – przynieś do sklepu 5 szklanych opakowań po zużytych produktach, a dostaniesz 5% zniżki.
Olej z pestek Malin, Ministerstwo Dobrego Mydła, 25 zł
KUPAuthentic Beauty Concept: marka niedawno wprowadziła możliwość uzupełniania kosmetyków, takich jak szampony, maski, odżywki w tzw. Refill Barach. Można to zrobić na razie w dwóch miejscach w Warszawie (Atelier Stylissimo Marty Zawiślańskiej oraz w Salonie Beverly Hills w Koneserze), ale planowane są już kolejne.
Maska nawilżająca Hydrate, Authentic Beauty Concept, 165 zł
KUPProdukty do własnego opakowania kupimy w stacjonarnym sklepie Jan Barba w Warszawie. Co więcej, większość ich płynnych kosmetyków możemy kupić w takiej ilości, jakiej chcemy i jaka jest nam faktycznie potrzebna, a nie takiej, jaką sobie wymyślił producent. Szczegółowe informacje o programie Less Waste znajdziecie TU.
Na swoim Facebooku firma pochwaliła się także, że tylko w sierpniu i we wrześniu klienci zwrócili im 62 opakowania po ich produktach, które wszystkie, po oczyszczeniu specjalną maszyną, wrócą do użycia. Za zwrot ich 3-5 opakowań otrzymamy 10% rabatu przy kolejnym zakupie.
Co więcej, Jan Barba przyjmuje także szklane opakowania po kosmetykach innych marek i za nie także udziela rabatu 5%! Muszą być one jednak pozbawione etykiet i nadruków oraz oczyszczone z poprzedniej zawartości.
Tonik ziołowy, Jan Barba, 79 zł
KUPJednym z pionierów uzupełniania opakowań po swoich produktach (tzw. refill) na naszym rynku była wspominana już marka YOPE. Można kupić u nich szklane butelki lub przyjść z ich pustym plastikowym opakowaniem i w sklepie na warszawskim Śródmieściu uzupełnić produkt. Oprócz tego, marka we współpracy z Carrefourem inwestuje w stacje refillingowe. Już teraz znajdziemy je na warszawskim Bemowie i we wrocławskim Parku Magnolia. Dodatkowo, na stronie marki mamy możliwość zamówienia różnych wariantów opakowań uzupełniających.
Kolorówki również wykonały krok w kierunku ekologicznego podejścia do opakowań. Inglot i ich Freedom System daje pełną wolność w wyborze kosmetyków i możliwość dowolnej konfiguracji dopasowanej do naszych realnych potrzeb (#lesswaste). Jednocześnie ich wielorazowe kasetki minimalizują ilość zużytego plastiku. Teraz są dostępne także w wersji z drewna bambusowego.
Kasetka Freedom System Flexi Eco Palette, Inglot, 55 zł
KUPAnnabelle Minerals, największa polska marka makijażu mineralnego, wprowadziła NOWE opakowania wykonane z surowej, niebarwionej tekturki z papierowym sitkiem wewnątrz. To przełomowa, długo wyczekiwana zmiana. Nowe, kartonowe opakowanie otrzymały także pędzle, do olejków pielęgnacyjnych marka wprowadziła pompki wielokrotnego użytku oraz wielorazowe waciki do demakijażu. Eko rozwiązania marki są do sprawdzenia w tym miejscu.
Olejek wielofunkcyjny Stay Essential, Annabelle Minerals, 49,90 zł
KUPBioplastik? To możliwe!
Jeszcze poza mainstreamem, ale istnieją już technologie wytwarzania plastiku z roślin i to między innymi za sprawą polskich naukowców! Stworzyli oni bowiem biodegradowalny plastik z kukurydzy i mąki ziemniaczanej – używany jednak na ten moment głównie do produkcji jednorazowych sztućców.
Jednak już teraz niektóre firmy pakują swoje produkty w bioplastik. YOPE coraz częściej wykorzystuje tworzywo wyprodukowane ze źródeł odnawialnych, czyli oleju z trzciny cukrowej (zamiast ropy naftowej). Jego produkcja nie tylko nie wyczerpuje cennych surowców, ale to także mniejszy ślad węglowy.
Kremy myWONDERbalm od Miya Cosmetics są obecnie dostępne w tubach z trzciny cukrowej.
Odżywczy krem myWonderBalm I Love Me, MIYA Cosmetics, 29,99 zł
KUPProdukcja biotworzyw może ograniczyć emisję gazów do 50%, a opakowanie (przy zachowaniu takich samych właściwości jak to sztuczne) rozkłada się nawet kilkaset razy szybciej.
Brak opakowania i zmiana nawyków
Przeciętny mieszkaniec Polski produkuje 329 kg śmieci rocznie, z czego 160 kg to opakowania. Średnie ogólnoświatowe zużycie plastiku na osobę to około 50 kg rocznie. Statystycznie, czteroosobowa rodzina zużywa około 60 butelek żeli pod prysznic i płynów do kąpieli rocznie.
Chcesz wiedzieć, ile plastikowych odpadów produkujesz? Możesz to policzyć na specjalnym kalkulatorze.
Rozwiązanie jest logiczne: warto unikać jakichkolwiek opakowań. Brzmi dość radykalnie? Za granicą nie jest to już takie trudne. Przykładowo, prawie 50% asortymentu brytyjskiej marki LUSH stanowią kosmetyki bez opakowań: szampony w kostkach, kule do kąpieli, oleje, a także żele pod prysznic. Dzięki temu, tylko w 2018 roku jej klienci „zaoszczędzili” 1,8 miliona plastikowych butelek. Na początku 2019 roku firma otworzyła w Manchesterze sklep „Naked”, gdzie znajdziemy wyłącznie produkty bez opakowań, a etykiety możemy przeczytać jedynie dzięki skanowaniu kosmetyków w specjalnej aplikacji. Ich sklepy z „bez-opakowaniową” polityką znajdziemy także w Mediolanie, Berlinie i Hongkongu.
W Polsce ten rynek jeszcze raczkuje, ale już teraz możemy odwiedzić Na gramy czy Bez pudła, w których nie dostaniemy nic w plastiku, a produkty spożywcze sprzedawane są wyłącznie na wagę.
Z kosmetykami bez opakowań jest jednak nadal dość ciężko. Zachęcam więc do poszukiwań alternatywnych rozwiązań dla waszej codziennej pielęgnacji.
Może warto wypróbować w końcu te szampony, mydła do włosów i odżywki w kostkach, które zyskują coraz więcej fanów? 50 g kostka może nam wystarczyć na nawet 50 zastosowań!
Mydło do włosów, 4 szpaki, 19 zł
KUPAlbo zamiast kupować kolejne opakowanie peelingu, postawić na szczotkowanie na sucho? Ta metoda nie tylko wygładzi twoją skórę, ale także skutecznie ujędrni, pomoże w walce z cellulitem i pobudzi krążenie.
Szczotka do masażu ciała, Lullalove, 45,90 zł
KUPLub setną już plastikową butelkę płynu micelarnego wymienić na wielorazową rękawicę do demakijażu, na przykład od GLOV? Zmywa makijaż przy użyciu samej wody i można ją używać nawet do trzech miesięcy.
Rękawica do demakijażu, Glov, 39 zł
KUPHolistyczne podejście
Eko opakowanie to absolutnie nie jest tylko # pod logotypem. Na to, czy faktycznie takie jest, wpływa to, czy jego producenci pomyśleli o wszystkim.
Transport:
- Czy opakowania są ze sobą kompatybilne i nie zabierają zbędnej przestrzeni, dzięki czemu można przewozić większe ilości produktu (mniejsza ilość transportów)?
- Czy opakowania są na tyle wytrzymałe, aby nie niszczyły się podczas transportu i dzięki temu potencjalne straty są zminimalizowane?
Minimalizm:
- Czy zrezygnowano ze wszelkich wypełniaczy i ulepszaczy? Czyli: nie mamy zbędnych ulotek, bibułek czy folii. Opakowanie nie jest lakierowane i ozdabiane chemicznymi farbami, co wyklucza je potem z recyklingu? Czy zrezygnowano ze wszelkich dodatków w budowie opakowania, które uniemożliwiałyby potem segregację? Wszystkie elementy powinny być kompatybilne lub dające się łatwo rozmontować do odpowiednich koszy.
„Znieśliśmy podwójne opakowania produktów – nie stosujemy kartoników ani folii do pakowania. Klient kupując kosmetyki Clochee, dostaje je bezpośrednio w szklanych opakowaniach. Aby ekologiczne rozwiązania wdrożyć w całym cyklu produkcyjno-logistycznym, wybraliśmy wypełniacze do kartonów ze skrobi kukurydzianej, odrzucając wszelkie folie bąbelkowe i inne sztuczne tworzywa.”
Daria Prochenka, Clochee
Waga:
- Czy opakowanie jest możliwie najlżejsze? Celem jest zużycie jak najmniej ilości tworzywa i jednocześnie optymalizacja wagi w transporcie (a co za tym idzie – paliwa, które jest do tego potrzebne).
Wszystko zależy od nas
Pamiętajcie, że wbrew temu, co wiele osób powtarza, to właśnie zmiana zachowania konsumentów realnie wpływa na decyzję producentów! To działa w obie strony.
Jeden z producentów pasty do zębów zrezygnował z dodawania do tubki opakowania z kartonu. Było ono zupełnie zbędne. Chciał w ten sposób ograniczyć koszty produkcji oraz ślad węglowy. Jaki był tego efekt? Klienci wybierali nadal wersję w kartoniku, bo wydawała im się lepsza…
Także wszystko w naszych rękach!
Źródła:
- Badanie zrealizowane w dniach 2-9.03.2020 przez SW RESEARCH Agencję Badań Rynku i Opinii.
- mgr inż. Joanna Brandys, Marketing ekologiczny – założenia, perspektywy, Wyższa Szkoła Zarządzania i Bankowości.
- Czy zaleją nas śmieci? Raport polskiego Instytutu Ekonomicznego.
- Strategia plastikowa i kosmetyki, raport Polskiego Związku Przemysłu Kosmetycznego.
- Ekoproblemy jako konsekwencja stosowania opakowań [w:] „Świat pod lupą. Chemia”.
