Profilaktyka ratuje życie – kiedy i jakie badania dla kobiet?
Styczeń to miesiąc postanowień. Tradycja ustanawiana noworocznych celów i marzeń sięga czasów Babilonu. Według badań w tym roku aż 1/3 Polaków w ramach postanowień obiecała sobie systematycznie badać stan zdrowia. Mam nadzieję, że jesteście jednymi z nich!
Po co badanie profilaktyczne?
Profilaktyczne badania mogą ocalić życie Tobie i Twoim bliskim. Wykrycie choroby na jej wczesnym etapie zwiększa szanse na skuteczne leczenie. Jeżeli zareagujemy, zanim zdąży się rozwinąć, możemy uchronić organizm przed jej skutkami. Wiele poważnych chorób w ich wczesnym stadium nie daje żadnych objawów. Tylko regularne badania pozwolą nam je namierzyć odpowiednio szybko przejąć kontrolę nad sytuacją.
Dlaczego boimy się badań profilaktycznych?
Szkodliwy mit „mniej wiesz, dłużej żyjesz” niestety nadal ma się doskonale. Unikamy badań profilaktycznych często z lenistwa, zapominalstwa i nieprzywiązywaniu do nich należytej uwagi. Najczęściej jednak siłą napędową jest strach. Boimy się, że na badaniu „coś wyjdzie” i co wtedy. Pamiętajmy jednak, że ludzie nie chorują od badań. Za to dokładnie dzięki nim można wyzdrowieć. Im szybciej będzie postawiona odpowiednia diagnoza i wdrożone leczenie, tym większa szansa na powrót do zdrowia. Wynik to nie jest wyrok. Rak wykryty odpowiednio wcześnie jest uleczalny! Za to właśnie strach przed badaniami profilaktycznymi, może sprawić, że dowiemy się o chorobie zbyt późno.
Jakie badania profilaktyczne dla kobiet?
Poniżej ściąga z badaniami, które każda kobieta powinna wykonywać regularnie.
Obowiązkowo minimum raz w roku
Niezależnie od wieku przynajmniej raz w roku należy pamiętać o następujących badaniach:
Podstawowe badania profilaktyczne:
- morfologia,
- OB,
- pomiar glukozy we krwi,
- insulina,
- TSH,
- badanie ogólne moczu,
- pomiar ciśnienia tętniczego krwi.
Przy okazji badań krwi zawsze warto sprawdzić też CRP, żelazo i ferrytynę. Badanie tarczycy dobrze rozszerzyć także o FT4 i FT3.
Badanie dermaskopowe, czyli kontrola znamion i pieprzyków:
To nieinwazyjne badanie za pomocą narzędzia powiększającego. Jeżeli jesteście w grupie podwyższonego ryzyka rozwoju czerniaka (np. w waszej rodzinie występował rak skóry lub wasz fenotyp skóry to I lub II, czyli opalacie się bardzo słabo lub wcale) badania powinno się wykonywać przynajmniej dwa razy w roku.
Badanie ginekologiczne (USG transwaginalne) i cytologia (najlepiej płynna LBC):
Najefektywniej, jeżeli badanie jest przeprowadzane i analizowane przez Waszego lekarza prowadzącego, który zna Wasze ciało i łatwiej będzie mógł dostrzec ew. zmiany.
Badania piersi:
- samobadanie piersi – co miesiąc (między 6 a 9 dniem cyklu),
- badanie palpacyjne piersi u ginekologa – 1x w roku,
- po ukończeniu 30. życia 1x w roku USG piersi, jeżeli jednak w Waszej rodzinie jest historia nowotworowa, to coroczne badania warto robić już po ukończeniu dwudziestego roku życia.
Pamiętajmy, że rak piersi to najczęstszy nowotwór złośliwy wśród kobiet. W źródłach – które przeglądałam, szykując ten artykuł – zalecenia dotyczące badania USG sutków do 40. życia twierdzą, że wystarczy robić co 2-3 lata, ale na podstawie moich ostatnich doświadczeń zdrowotnych – myślę, że jeżeli tylko macie taką możliwość, to lepiej robić je częściej.
Kontrola stomatologiczna:
Waszego dentystę powinniście odwiedzać nawet częściej niż raz w roku. Zadbajcie o wizyty kontrolne dwa razy w roku i przestrzegajcie regularnego odkamieniania. Pamiętajcie, że zdrowe zęby to nie tylko kwestia estetyczna czy higieniczna. Nieleczone mogą doprowadzić m.in. do chorób układu pokarmowego i udaru mózgu.
Opcjonalne badania, które warto wykonać raz w roku
Jeżeli tylko macie taką możliwość, warto przy badaniach krwi sprawdzić także:
- kreatyninę,
- zróbcie próby wątrobowe,
- witaminy D i B12,
- hormony: progesteron, prolaktyna, estradiol, testosteron, kortyzol.
Gdy odczuwacie ciągłe zmęczenie, drażliwość i/lub drżenia mięśni, należy zrobić pomiar elektrolitów. Jeżeli wszystko będzie ok, warto profilaktycznie powtarzać badanie co trzy lata.
Kalendarz badań dla kobiet, czyli które badania powtarzamy co ok. 3 lata.
Lipidogram (cholesterol całkowity, HDL, LDL, trójglicerydy):
- po 40. co 2 lata,
- po 50. co roku,
- przy predyspozycjach genetycznych niezależnie od wieku – 1x w roku.
RTG klatki piersiowej:
- osoby palące – co roku.
EKG:
- po 50. 1x w roku.
USG jamy brzusznej:
- po 50. co roku.
Wizyta kontrolna u okulisty i badanie dna oka:
- po 40. co 2 lata,
- po 50. co roku.
Badanie USG dna miednicy:
- po 50. co roku.
Mammografia:
- po 35-tym roku warto zrobić,
- po 40. co 2 lata.
Badania, które należy dopisać do listy po 40.:
- test na krew utajoną w kale – co roku (profilaktyka raka jelita grubego),
- gastroskopia – co 5 lat,
- przezpochwowe USG narządów rodnych – co 2 lata,
- badanie densytometryczne (gęstości kości) – co 3 lata.
Po 50. urodzinach do badań dołączają:
- oznaczenie hormonów tarczycy – 1x w roku,
- kolonoskopia – co 5 lat.
Pamiętajcie, że powyższa lista kobiecych badań to profilaktyka, czyli są to badania, które robimy regularnie, mimo że nie dzieje się nic niepokojącego. Dodatkowo każdy z nas niezależnie od płci powinien przynajmniej raz w roku udać się na wizytę kontrolną do internisty, który może zlecić dodatkowe badania lub zarekomendować nieco inny kalendarz badań w Waszym przypadku.
Najczęściej czytane
Polecane artykuły
W zdrowych piersiach zdrowy duch – o badaniach piersi z ekspertem
O badaniach piersi rozmawiamy z ginekologiem i ultrasonografistą dr n. med. Michałem Budzikiem.
